پایگاه اطلاع رسانی خاروانا :

ادامه بحث قبلی:قسمت 9

در خصوص تاریخ منطقه ارسباران پژوهشگر پر تلاش آقای حسین دوستی در کتاب «تاریخ وجغرافیای آذربایجان» مطالب ارزشمندی را درج کرده است که پرده از زوایای تاریک منطقه برداشته است . وی تاریخ اجمالی ارسباران را دوره های پیش از تاریخ پیش از میلاد مسیح دوره ی ماد ، هخامنشیان ، سلوکیان ، اشکانیان ، ساسانیان ، دوره ی اسلامی ، دوره ی صفویه و افشاریه وقاجاریه تشریح کرده است. همچنین محقق و نویسده ارجمند حجت السلام والمسلمین میرزامحمد حافظ زاده نیز در کتاب دو جلدی (ارسباران در گذر حماسه و تاریخ) به طورمفصل به این موضوع پرداخته اند. کتاب (تاریخ ارسباران) سرهنگ بایبوردی نیز از کتاب بسیار گران مایه است که باب پژوهش را در خصوص تاریخ اذربایجان گشوده است . تاریخ دیزمار نیز بنا به اقتضای موضوعی در کتاب های یاد شده تا حدودی بیان شده است. ما نیز  با توجه به اهمیت برخی حوادث دوران اخیر تنها به ذکر اجمالی برخی از آن بسنده می کنیم . زیرا تاریخ دیزمار با توجه به اهمیت گسترده آن و بکر بودن تحقیق و پژوهش جدا گانه و مفصلی را می طلبد . همچنین این منطقه بدلیل داشتن عرفا ، شعرا و علما مشهور از اهمیت ویژه ای برخوردار است. علیرغم وجود شخصیت های چون کمال الدین ابوالعباس احمد بن گشتاسب دیزماری (که از نوادری بوده وبه گفته صاحب طبقات الاسنوی (صاحب النکت المشهوره الا التنبیه و له تصنیف فی الفروق کان فقیها صالحا" ، متصوفا کثیر الحج و الخیر) فردی عالم و فقیهی صوفی مشرب و انسان خیر بوده است ملا علی علییاری ، ایت الله العظمی حجت کوه کمری ، نباتی ، خرم ، خاور، عندلیب قره جه داغی ، ستارخان و از معاصرین استاد جعفری و غیره از آن دیار بر خواستند، متاسفانه به علل مختلف گمنام باقی مانده است.

منطقه دیزمار در طول تاریخ به دلیل کوهستانی و صعب العبور بودن  و به دلیل وجود پناهگاههای طبیعی و کوهستانی برای درآمان ماندن از گزند دشمن و همچنین امکان پنهان شدن از مهاجم ،مورد توجه سرکردگان،شورشیان و بالتبع مهاجمان بوده است.

وجود قلعه و حصارهای نظامی«کوردش»،«جوشون»،«گال»،قلعه علی بی «علی بیک» در دل کوه «کامتال»مؤید مطلب یاد شده است.

هجوم مغولان،درگیریهای ارمنه و مسلمانان ،قتل عام مسلمین ،قتل عام مسلمانان از جانب ارامنه،تجاوز  روسها به دفعات و کرات،نفوذ عثمانی ها،حاکمیت و امارت حکمرانان ونمایندگان حکومتی همه و همه تاریخ سیاسی-اجتماعی منطقه را رقم زده است.از حوادث تاریخ تجاوز روس به سرزمین ایران و قتل عام مسلمانان توسط ارامنه و گروه افراط گرای داشناقها که نقش ستون پنجم را در جنگ روسها علیه ایران بازی کرده اند ، حاکمیت امیر ارشد ،جنگ امیر ارشد با اسماعیل سیمتقو، تیرخوردن امیر توسط سرهنگ کلب علی خان،خروج ناصر داش کسنی و دستگیری میهن پرستان و هواداران حکومت مرکزی ایران مستقر در منطقه از طرف روسها در نوار مرزی،حکومت پیشه وری،هجوم کوردآتلیسی و غیره از جمله حوادثی است که هنوزهم در خاطره مردان وزنان منطقه باقی مانده است وهمان گونه که در پیش گفته شد، ذکر یکایک آنان از عهده این مقال خارج است . وآن را به زمان و کتاب دیگر موکول می کنیم، ولی برای آشنا شدن بیشتر خواندگان با منطقه دیزمار تشریح و معرفی برخی دهات و قصیبه های مهم منطقه و مناسب می دانیم ........

ادامه دارد